درباره چاپ هلیوگراور چه می‌دانید؟ در حوزه تولیدات صنعتی و هنری از نوعی چاپ استفاده می‌شود که به آن چاپ هلیوگراور می‌گویند. این چاپ که با نام‌های دیگری مانند چاپ هلیو، چاپ روتوگرام و گود نیز شناخته می‌شود نوعی چاپ برجسته است. اگر به نام این چاپ دقت کنید، می‌توانید به نوع عملکرد و کاربرد آن پی ببرید. در چاپ هلیوگراور تصاویر و حروف به شکل گود بر روی فرم مورد نظر ثبت می‌شوند.
در این نوع چاپ که از آن به عنوان خاص‌ترین مدل چاپ در صنعت و هنر یاد می‌شود پس از متصل شدن سیلندر به سطح چاپ، مرکب به سطح مورد نظر منتقل می‌شود. این فرایند به منظور مرکبی شدن سیلندر صورت می‌گیرد. به طور معمول از چاپ هلیوگراور برای چاپ در حجم زیاد کاربرد دارد. در ادامه قصد داریم به بررسی چاپ گود، ویژگی‌ها و کاربردهای آن بپردازیم.
شرکت چاوش چاپ با ارائه خدمات تخصصی در زمینه چاپ و بسته‌بندی، همراه شماست. ما با بهره‌گیری از جدیدترین تکنولوژی‌ها، بهترین خدمات را در زمینه‌هایی مانند چاپ سلفون، چاپ نایلون، چاپ پاکت و سایر نیازهای چاپی شما ارائه می‌دهیم.
چاپ هلیوگراور چیست؟
چاپ هلیوگراور چیست؟ چاپ هلیوگراور، هلیو، گود یا روتوگرام نوعی روش چاپ برجسته است که در حوزه صنعتی و هنری کاربرد بسیاری دارد. فرایند چاپ هلیوگراور به روش صنعتی با استفاده از سیلندرهایی از جنس چدن یا مس صورت می‌گیرد. میزان عمق گودی روی سیلندر با شدت رنگ چاپ شده رابطه مستقیم دارد. در واقع هر چه سیلندر عمق بیشتری داشته باشد، مقدار بیشتری مرکب به آن جذب می‌شود.
تصاویر چاپ شده به صورت چاپ هلیوگراور از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند. به طوری که تفاوت چندانی با یک تصویر عکاسی شده ندارند. کیفیت بالای چاپ گود را می‌توان به نوع کاغذ استفاده شده برای چاپ نسبت داد. برای این نوع چاپ از کاغذ گلاسه استفاده می‌کنند. این ویژگی از چاپ گود به جذابیت تصویر چاپ شده کمک می‌کند. تولید برخی از مجلات به منظور افزایش کیفیت تصاویر و حروف از چاپ گود استفاده می‌شود. نمونه چاپ هلیوگراور را می‌توانید در وب‌سایت‌های مختلف مشاهده کنید.
انواع چاپ هلیوگراور کدامند؟
چاپ هلیوگراور دو نوع است. در نوعی از این چاپ که به آن چاپ ورقی گفته می‌شود عموما برای اوراق مختلف مانند اوراق تبلیغاتی، تمبر و غیره کاربرد دارد. در واقع می‌توان گفت کاربردهای چاپ ورقی محدود هستند.
در نوع دوم از چاپ هلیوگراور یا همان چاپ رول برای فیلم‌های پلیمری چند لایه، مجله‌ها، جعبه‌ها، مجلات و غیره استفاده می‌شود. فیلم پلیمری یک لایه پیوسته و بسیار نازک است که در چاپ گود به صورت چند لایه به کار می‌رود. این نوع از چاپ برای چاپ در تیراژ بالا کاربرد دارد.
ماشین چاپ هلیوگراور
ماشین چاپ هلیوگراور در واقع همان دستگاهی است که از آن برای چاپ هلیوگراور استفاده می‌شود. دستگاه چاپ هلیوگراور متشکل از دو سیلندر فشار و سیلندر فرم یا همان غلتک صفحه است. هر یک از این سیلندرها در فرایند چاپ نقش مهمی دارند. غلتک صفحه در یک سطل پر از مرکب فرو می‌رود. در ادامه مرکب اضافه توسط تیغه برداشته می‌شود. در ادامه سیلندر فشار با ایجاد فشار فرایند چاپ انجام می‌شود.
ویژگی‌های چاپ هلیوگراور
همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم چاپ هلیوگراور یک نوع چاپ خاص است. به همین علت دارای ویژگی‌های خاصی است. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
- از ویژگی‌های چاپ هلیوگراور می‌توان به چاپ تصاویر به تفکیک رنگ اشاره کرد. برای این منظور پس از انتخاب طرح آن را بر روی کلیشههای استوانه‌ای از مس یا چدن شکل می‌گیرد.
- هزینه بالای چاپ هلیوگراور در مقایسه با سایر روش‌های چاپ انتخاب آن برای چاپ در حجم پایین به صرفه نیست. هزینه بالای چاپ به دلیل استفاده از کلیشههای مسی و چدنی است. بنابراین تنها در صورتی انتخاب این روش را به شما پیشنهاد می‌کنیم که چاپ تیراژ‌ها بالا را در نظر داشته باشید.
- تناسب و ارتباط مستقیم بین عمق گودی و شدت رنگ چاپ شده از دیگر ویژگی‌های چاپ هلیوگراور به شمار می‌رود. در واقع شدت رنگ بیشتر به عمق گودی وابسته است. هر چه عمق گودی بیشتری باشد، شدت رنگ افزایش پیدا می‌کند. به دنبال این فرایند مرکب بیشتری نیز استفاده می‌شود.
- در چاپ هلیوگراور حروف چاپ شده مرتب و منظم نیستند. البته این ویژگی تنها با ذره‌بین مشخص است. به طوری که اگر حروف چاپ شده را به وسیله ذره‌بین مشاهده کنید، لبه ناصاف و سایه دار آن به وضوح مشخص است. چاپ حروف به صورت ترام در چاپ هلیوگراور را می‌توان از عیوب آن برشمرد.
- چاپ هلیوگراور به وسیله دستگاه‌ها و سیستم‌های پیشرفته‌ای انجام می‌شود.
- در چاپ هلیوگراور میزان مرکب مورد نیاز برای چاپ به طور قابل توجهی بالا است. اما این مقدار از مرکب چاپ هلیوگراور چگونه تولید می‌شود؟ مقدار مرکب مورد نیاز برای چاپ به روش گود بسته به نوع کار متفاوت است. در واقع برای تعیین میزان مرکب، تعداد دور ماشین چاپ در نظر گرفته می‌شود.
چاپ هلیوگراور چه مزایایی دارد؟
چاپ هلیوگراور مانند دیگر انواع چاپ از مزایای مختلفی برخوردار است. برخی از مزایای چاپ هلیوگراور به شرح زیر هستند:
کیفیت بالای چاپ: اگر کیفیت بالا در چاپ اهمیت داشته باشید، چاپ هلیوگراور اولین گزینهای است که انتخاب آن توصیه می‌شود. به همین علت اغلب در تولید محصولات مهم مانند کاتالوگ‌های تبلیغاتی و مجلات به ویژه مجله‌های مد از چاپ هلیوگراور برای تصاویر با سایه روشن پیوسته استفاده می‌شود.
مقرون به صرفه بودن برای چاپ با تیراژ بالا: چاپ هلیوگراور کیفیت بالایی دارد. با این وجود انتخاب آن برای چاپ با تیراژ پایین چندان به صرفه نیست. اما انتخاب آن برای چاپ با تیراژ بالا گزینهای کاملا مقرون به‌صرفه است.
چاپ با سرعت بالا: مزیت دیگر چاپ هلیوگراور سرعت بالای آن است. در صورتی که سیلندر آماده شده باشد، چاپ هلیوگراور در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود. این سرعت بالا نتیجه خشک شدن سریع مرکب‌ها است.
بدون بو بودن مرکب: مرکب‌های استفاده شده در چاپ هلیوگراور فاقد بو هستند. بنابراین محصولات تولید شده با استفاده از این روش چاپ به طور کامل بدون بو هستند.
معایب چاپ هلیوگراور
چاپ هلیوگراور در کنار مزایا، معایبی نیز دارد. مهم‌ترین عیب این چاپ عدم مقرون به صرفه بودن آن برای تیراژهای پایین است. این به دلیل استفاده از مواد اولیه گران قیمت مانند کاغذ گلاسه است. بنابراین اگر برای چاپ تیراژ بالایی نیاز ندارید، از سایر روش‌های چاپ استفاده کنید. چرا که چاپ هلیوگراور نسبتا پر هزینه خواهد بود.
از دیگر عیوب چاپ هلیوگراور می‌توان به عدم مناسب بودن آن برای موارد مختلف اشاره کرد.عدم صاف بودن لبه‌های حروف چاپ شده و سایه و روشن دار بودن آن و استفاده از مرکب‌های نیازمند حلال از دیگر معایب چاپ هلیوگراور به شمار می‌روند.
کاربردهای مختلف چاپ هلیوگراور و موارد استفاده از آن
چاپ هلیوگراور بسته به نوع آن که همان رول یا ورقی است، کاربردهای متفاوتی دارد. در ادامه به بررسی کاربردها و موارد استفاده از این نوع چاپ اشاره خواهیم کرد.
چاپ رول یا روتوگراور: آیا تا به حال به نوع چاپ تصاویر دارای سایه روشن و با کیفیت در مجلات و کاتالوگ‌ها توجه کرده‌اید؟ این نوع از چاپ هلیوگراور به علت ظرافت بیشتر نسبت به چاپ ورقی استفاده بیشتری دارد. چاپ رول علاوه‌بر نایلون برای استفاده بر روی سطوح نایلونی نیز استفاده می‌شود. چاپ مجلات، برچسب، تمبرهای پستی، روکش، فیلم‌های چند لایه پلیمری، برخی از انواع کارتن، بسته بندی تنقلات مختلف، کاغذ دیواری و غیره همگی به وسیله چاپ رول انجام می‌شود.
چاپ هلیوگراور ورقی: در صورتی که تیراژ محصولات پایین باشند، انتخاب چاپ ورقی به چاپ رول اولویت پیدا می‌کند. این روش از چاپ برای اوراق بهادار، اوراق تبلیغاتی، اوراق سهامی و تمبر کاربرد دارد.
فرایند چاپ هلیوگراور چگونه است؟
برای چاپ هلیوگراور باید حفره‌هایی بر روی سیلندرهای فلزی که از جنس مس یا چدن هستند، ایجاد شود. این حفره‌ها با استفاده از مواد شیمیایی یا ماشین‌های لیزری بر روی مس یا چدن شکل می‌گیرند. در واقع طرح اولیه چاپ به واسطه همین حفره‌ها شکل می‌گیرد. عمق هر یک از این حفره‌ها ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد. عمق حفره‌ها با توجه به شدت رنگ مورد نظر تعیین می‌شود.
پس از ایجاد حفره بر روی سطح مسی یا چدنی تمامی گودی‌ها باید از مرکب پر شوند. در ادامه مرکب‌های اضافی به منظور چاپ از روی سطح مورد نظر پاک می‌شوند. پاک کردن به وسیله تیغه صورت می‌گیرد.
استحکام مناسب سیلندر، نکته‌ای که پیش چاپ هلیوگراور در تیراژ بالا باید مورد توجه قرار بگیرد. برای این منظور از فلز کروم استفاده می‌شود. به این صورت که لایه‌ای از کروم بر روی سیلندر قرار می‌گیرد. این لایه در افزایش استحکام سیلندر نقش دارد. بنابراین هنگامی که سیلندر استحکام خود را از دست بدهد، با استفاده از کروم می‌توان استحکام آن را افزایش داد.
امروزه چاپ هلیوگراور به وسیله دستگاه‌های کاملا پیشرفته انجام می‌شود. با استفاده از این دستگاه‌ها می‌توان به راحتی عمق حفره را مشخص کرد. علاوه‌براین غلظت مرکب نیز قابل اندازه‌گیری است. سرعت دستگاه‌های پیشرفته نیز نسبت به دستگاه‌های قدیمی بیشتر است. به طوری که سرعت آن حدود 250 متر در دقیقه است. با این وجود کیفیت آن‌ها همچنان حفظ می‌شود.
آماده سازی سیلندر ابتدایی‌ترین مرحله در چاپ هلیوگراور است. برای این منظور پس از اسید کاری سیلندر، سطح آن را با استفاده از کروم آبکاری می‌کنند.
مراحل کلی چاپ هلیوگراور به صورت زیر است:
چرخش کلیشه در مخزن و پر شدن حفره‌ها از مرکب
پاک شدن مرکب اضافه به وسیله تیغه
قرار گرفتن سطح چاپ شونده بین سطح فشار دهنده و سیلندر
انتقال مرکب از حفره‌ها به سطح چاپ
تیغه دکتر بلید و کاربرد آن در چاپ هلیوگراور
تیغه دکتر بلید که با نام راکل نیز شناخته می‌شود، تیغه‌های از جنس فولاد است. این تیغه از جنس فولاد است. ضخامت تیغه برای استفاده در چاپ هلیوگراور بسته به میزان تمیزکاری مورد نظر تعیین می‌شود. هر چه تیغه ضخامت کمتری داشته باشد، میزان فشار وارد شده به سطح سیلندر کاهش پیدا می‌کند. به طور معمول این تیغه حدود 1 تا 2 میلی‌متر ضخامت دارد. ارتجاعی بودن لبه تیغه راکل و ضخامت کم از ویژگی‌های تیغه راکل هستند. این تیغه نقش مهمی در چاپ هلیوگراور برعهده دارد. در واقع کاربرد اصلی تیغه راکل بازگرداندن مرکب اضافه به مخزن و در نتیجه افزایش کیفیت و وضوح چاپ است.
تفاوت چاپ هلیوگراور با دیگر انواع چاپ
صنعت چاپ روش‌های مختلفی از انواع چاپ را شامل می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به چاپ سیلک، چاپ ملخی، چاپ افست، چاپ لیزری و غیره اشاره کرد. چاپ هلیوگراور نیز از چاپ‌های پرکاربرد در صنعت چاپ است. این نوع چاپ به وسیله دستگاه‌های کاملا پیشرفته انجام می‌شود. اما تفاوت چاپ هلیوگراور با دیگر چاپ‌های صنعتی چیست؟
در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که اصلی‌ترین تفاوت آن با دیگر چاپ‌های صنعتی تجهیزات مورد استفاده برای آن است. این نوع چاپ به وسیله ماشین‌های شیمیایی و سیستم‌های لیزری انجام می‌شود. این در حالی است که اغلب روش‌های دیگر چاپ تنها با استفاده از یک دستگاه کوچک یا ابزارهای ساده قابل انجام است. تفاوت دیگر چاپ هلیوگراور را می‌توان کیفیت و هزینه بالای آن برای تیراژهای پایین دانست.
نتیجه گیری
به طور کلی چاپ هلیوگراور یکی با کیفیت‌ترین انواع چاپ در صنعت چاپ شناخته می‌شود. این نوع چاپ عموما برای چاپ کاتالوگ، اوراق بهادار، تمبر پستی، مجلات و بسته‌بندی‌های مختلف کاربرد دارد. در این مطلب شما را با چاپ هلیوگراور، مزایا، معایب، ویژگی‌های مختلف و غیره آشنا کردیم. همانطور که متوجه شدید این روش برای چاپ با کیفیت در تیراژ بالا مناسب است. این نوع چاپ در کشور ایران تنها در برخی از چاپخانه‌ها انجام می‌شود. چرا که علاوه‌بر هزینه بالا راه‌اندازی مراحل چاپ آن به نسبت پیچیده است.
